بررسی بیوسیستماتیک گونه های جنسl. fraxinusاز خانواده oleaceaeدر ایران.

جنس fraxinus l. با نام فارسی زبان گنجشک از تیره زیتون (oleaceae) شامل درختان و درختچه هایی است که در مناطق معتدل نیمه استوایی یا نیمه گرمسیری از نیمکره شمالی گسترش دارند. این جنس در ایران دارای 2 گونه: f. excelsior l. و f. angustifolia vahl. می باشد که در نواحی شمال غرب و غرب و مرکز و شمال شرق پراکنش دارند. در این پژوهش بررسی بیوسیستماتیکی این گونه ها با استفاده از مطالعات ریخت شناسی، ریز ریخت شناسی و تشریحی انجام شده است. مطالعات ریخت شناسی بر روی 56 جمعیت از 2 گونه به همراه زیر گونه و واریته های آنها از مناطق مختلف ایران با استفاده از 46 صفت کمی و کیفی انجام شد. با تجزیه و تحلیل های توصیفی داده های کمی و کیفی ریختی وتجزیه و تحلیل آماری داده های ریختی کیفی با نرم افزار spss ver. 16 ارزش صفات در تفکیک گونه ها مورد بررسی واقع شد. نتایج آماری موید آن است که رنگ سطح فوقانی برگچه، رنگ سطح تحتانی برگچه، رنگ جوانه زمستانه، نوع خوشه گل آذین، شکل میوه، شکل راس میوه، شکل اره حاشیه برگ بیشترین اثر را در تنوع جمعیت ها دارند. نتایج توصیفی سه عامل را بیش از سایرین در تنوع جمعیت ها موثر می داند. بررسی های ریز ریخت شناسی اعم از گرده شناسی و کرک ها برای اولین بار در ایران گزارش می شوند. دانه های گرده موناد، تری کلپیت هستند و کرک ها دو نوع: سوزنی و کاپیتیت را شامل می شوند. در این تحقیق همچنین مطالعات تشریحی برگچه، محور برگ، دمبرگ، سرشاخه چوبی، فندقه و دانه انجام شد و همچنین به بررسی اپیدرم فوقانی و تحتانی پرداخته شد و کلید شناسایی بر اساس ویژگی های تشریحی برگ و سرشاخه چوبی ارائه شد. صفات نوع خوشه گل آذین، ویژگی های تشریحی برگ و سرشاخه و همچنین ریز ریخت شناسی کرک ها از مشخص ترین صفات در شناسایی گونه های این جنس در ایران هستند.